Kilka słów z Finlandii | Few Words from Finland (I)

Retrospektywę fińskiej animacji obejmujący trzy zestawy filmów przygotował dla nas Joni Männistö.

„Skąd ta nazwa? Fin nie marnuje słów. Nawet ten tekst był pierwotnie krótszy, ale pojawiła się uprzejma prośba o dodanie większej ilości słów. Przypadkowo lub nie, ten wybór filmów wydaje się być w większości pozbawiony dialogów”.

Fińska animacja ma ponad 110 lat, więc lokalni pionierzy wcześnie zaczęli wykorzystywać zalety tego unikalnego medium. Niektóre filmy zaginęły bezpowrotnie, inne istnieją jedynie w filmotekach i pokrywają się kurzem w archiwach. Fińscy animatorzy czerpali inspirację od takich twórców jak Jiří Trnka czy Norman McLaren i zaczęli eksperymentować z filmem i abstrakcją, a także różnymi formami narracji. Program ten prezentuje szeroki wybór fińskiej animacji, począwszy od lat 60., aż po ostatnie lata. Prezentuje szeroki wachlarz technik i prac pionierów, profesjonalistów i studentów. Prace studentów były przez wiele lat najczęściej wyświetlanymi fińskimi krótkometrażowymi filmami animowanymi dzięki 30-letniemu doświadczeniu w edukacji w Akademii Sztuk Pięknych w Turku. Szkoła ta została dwukrotnie uznana za najlepszą na świecie na przestrzeni lat. Ponadto, w programie filmów studenckich znajdują się prace z Uniwersytetu Aalto oraz animatorów, którzy zdobywali swoje umiejętności za granicą.

PROGRAM:

Kineettisiä kuvia | Zdjęcia kinetyczne | Kinetic Pictures, reż./dir.: Eino Ruutsalo, Finlandia/Finland 1962, 4’49’’

Film stanowi próbę stworzenia nowej podstawy dla ekspresji malarskiej za pomocą wstępnie przygotowanej i poddanej obróbce taśmy filmowej oraz wykorzystania ruchu filmowego jako ramy. Siła obrazu kadru jest wzmocniona farbami. Różne rodzaje taśmy filmowej – błyszczącej, czarnej, liniowej, negatywowej i pozytywowej – zostały zdrapane, wytrawione, perforowane, narysowane lub pomalowane, w celu stworzenia walorów wzmacniających napięcie obrazu.
The film makes an attempt to provide a new basis for pictorial expression by means of pre-prepared and post-treated film and by the use of cinematic motion as a framework. The power of the picture frame is reinforced with painting. Various types of film, glossy, black, picture-line, negative and positive, have been scratched, etched, perforated, drawn on or painted, the aim being to create values enhancing the tension of the picture field.

Syötti | Przynęta | Bait, reż./dir.: Tomi Malakias, Finlandia/Finland 2007, 4’

BLUSH – An Extraordinary Voyage | BLUSH – niezwykła podróż, reż./dir.: Iiti Yli-Harja, Finlandia/Finland 2022, 14’55’’

Dla 18-letniego Fina-Kosowa, Fatu, zwykła wizyta w sklepie spożywczym jest równie stresująca, co wyprawa na Księżyc: po raz pierwszy w życiu ma na sobie makijaż w miejscu publicznym. Na szczęście jego najlepsza przyjaciółka Rai, młoda kobieta ze spektrum autyzmu, jest przy nim i dzielnie go wspiera podczas podróży.
For 18-year-old Finnish–Kosovan Fatu, a simple visit to the grocery store feels as nerve-racking as a lunar expedition: for the first time in his life, he’s wearing makeup in public. Luckily his best friend Rai, a young woman on the spectrum of autism, is there to ferociously support him through the voyage.

Kuvitettu Kaupunki | Ilustrowane miasto | The Illustrated City reż./dir.: Jan Andersson, Finlandia/Finland 2010, 4’

Do kogo należy miasto?
Who does the city belong to?

Hyvä meininki | Dobre rzeczy | Good Stuff, reż./dir.: Niina Suominen, Finlandia/Finland 2009, 8’13’’

W tej grze strata jednej osoby nie jest zyskiem drugiej – wszyscy tracą. W świecie przegranych obowiązują inne prawa i zawsze jest mnóstwo dobrych rzeczy. Całe jedzenie użyte do animacji zostało zebrane ze śmietników.
In this game one person’s loss isn’t another’s gain – everyone loses. In the world of losers different laws prevail and there is always plenty of good stuff around. All the food used for the animation was collected from bins.

Pizza Passionata, reż./dir.: Kari Juusonen, Finlandia/Finland 2001, 13’

Toivo to nieśmiały i samotny mężczyzna. Ale w snach jest Idealnym Mężczyzną, bohaterem akcji uwielbianym przez wszystkie kobiety.
Toivo is a shy and lonely man. In his dreams he is the Perfect Man, an action hero adored by all women.

Nun or Never! | Zakonnica albo nigdy!, reż./dir.: Heta Jäälinoja, Finlandia/Finland 2023, 10’49’’

Zakonnice wiodą spokojne życie w zgromadzeniu. Jedna z zakonnic przy wykopie ziemniaków znajduje pod ziemią człowieka. Zaczyna o nim marzyć, pogrąża się w szaleństwie i wypada z rytmu wspólnoty.
The nuns live in the monastery in contentment and harmony, fused together. One of the nuns finds a man underground while digging potatoes. The nun begins to dream of a man, goes mad and loses a common rhythm with others.